ارزیابی کشت مخلوط سورگوم علوفه ای با سویا ولوبیای سبز در تراکمهای مختلف کاشت

به منظور بررسی عملکرد کمی و کیفی کشت مخلوط سورگوم با سویا و لوبیا سبز، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در تابستان سال 1386 در محل مرکز تحقیقات کشاورزی عراقی محله ی گرگان اجرا شد. عامل اول الگوی کشت شامل9 نسبت کشت: کشت سورگوم، کشت لوبیا، کشت سویا، مخلوط یک ردیف سورگوم و یک ردیف لوبیا، مخلوط یک ردیف سورگوم و یک ردیف سویا، مخلوط دو ردیف سورگوم و یک ردیف لوبیا، مخلوط دو ردیف سورگوم و یک ردیف سویا، مخلوط یک ردیف سورگوم و دو ردیف لوبیا، مخلوط یک ردیف سورگوم و دو ردیف سویا و عامل دوم تراکم شامل دو سطح: تراکم مطلوب (سورگوم 250 هزاربوته و لگوم 400 هزار بوته در هکتار) و تراکم 20 درصد بیشتر(سورگوم 300 هزار بوته و لگوم 480 هزار بوته در هکتار) مورد مطالعه قرار گرفت. هر کرت مشتمل بر6 خط کاشت به فاصله 50 سانتی متر از یکدیگر و طول 6 متر بود که برداشت و محاسبات آماری از چهار خط وسط هر تیمار صورت گرفت. صفات مورد مطالعه سورگوم شامل: ارتفاع بوته، تعداد پنجه، قطر ساقه، تعداد برگ، تعدادگره، نسبت برگ به ساقه، تاریخ ظهور پانیکول، تاریخ شروع گرده و تعداد روز تا برداشت و صفات مورد مطالعه لگوم عبارت بودند از: تعدادگره، تعدادنیام (غلاف)، تعداد شاخه فرعی، تعداد دانه در نیام، ارتفاع بوته، فاصله میانگره، ارتفاع تا اولین گره، قطر ساقه، تعداد برگ، تاریخ شروع گل دهی، تاریخ شروع غلاف بندی. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین الگوهای کشت از نظر همه صفات مورد بررسی در لگوم و سورگوم تفاوت معنی داری وجود دارد. مقایسه میانگین صفات در سورگوم نشان دادکه از نظر تعداد برگ و قطر ساقه تیمار نهم (1خط سورگوم + 2 خط سویا) برتر از بقیه تیمارها است. بیشترین میزان تولید علوفه در تیمار سویا خالص در تراکم بالا (200/31 تن در هکتار) و یک ردیف سورگوم + دو ردیف سویا (392/30 تن در هکتار) بدست آمد. محاسبه ضرایب همبستگی فنوتیپی بین صفات مورد مطالعه نشان داد که بین تاریخ گلدهی و غلاف دهی (998/0r=) همچنین بین تعداد برگ با تعداد نیام (804/0r=) در لگومها همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. در نهایت از نظر نسبت برابری زمین، کشت 2 خط سورگوم + 1 خط لوبیا از بقیه تیمارها برتر بوده و با عدد 6/1 در سطحی بالاتر از سایر تیمارها قرار گرفته است و بیانگر آن است که کشت مخلوط این تیمار نسبت به کشت خالص آن 60 % برتری دارد.